Dit komt mede doordat hij dit schilderij maakte tijdens zijn laatste jaren op aarde, ergens tussen 1513 en 1519.
Leonardo Da Vinci is een van de kunstenaars die echt beroemd is - allemaal dankzij zijn geweldige schilderijen. Hij wordt wel de geest van de renaissance genoemd, maar hij is veel meer dan dat; hij is het zeer universele tijdperk van de renaissance. Denk aan de Mona lisa , de Maagd en het Kind... de lijst gaat maar door.
Het verhaal van Johannes de Doper
Leonardo Da Vinci probeerde in zijn schilderij de geest van Johannes de Doper vast te leggen zoals hij wordt beschreven in de evangelieboeken van de Bijbel; Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes. De heilige wordt afgebeeld als een man van de jungle; een man van de woestijn. Er wordt gezegd dat hij sprinkhanen heeft gegeten en zich heeft gevoed met wilde honing als zijn drankje.
Hij droeg kamelenvel en predikte het evangelie aan iedereen die maar wilde luisteren; de weg bereiden voor de Messias. Aangezien hij later werd onthoofd vanwege zijn boodschap, komt het verhaal van Johannes de Doper naar voren als een verhaal van lijden en verraad, maar het geeft ook hoop en geruststelling aan degenen die aandacht wilden schenken aan wat hij zei.
Velen hebben gevraagd of dit is wat Leonardo Da Vinci hoopte over te brengen in zijn schilderij. Het is moeilijk om precies te zeggen waar hij op zinspeelt, alleen al door naar de fysieke kenmerken van het schilderij te kijken; men moet dieper in het gezicht, de ogen en de figuur van St. John kijken om het perspectief van Da Vinci te begrijpen.
Leonardo schildert een sterke figuur met een lichte huidskleur. Het schilderij is donker, afgezien van de verlichting die op het lichaam van de heilige schijnt. Zijn gezicht is mooi, net als dat van een vrouw, en zijn glimlach verraadt enigma.
Leonardo Da Vinci schildert zacht zijn linkerhand; waardoor alle aandacht naar de rechterhand die het beeld domineert door naar de lucht te wijzen. Dat was de stijl van Leonardo Da Vinci; hij hijgde figuren die buiten de grenzen van de mensheid lagen.
De meeste van zijn figuren beeldden de kenmerken van noch mannen noch vrouwen af; het was alsof hij bewust van deze classificatie afkwam om een meer spirituele benadering van de kritiek op zijn schilderijen mogelijk te maken. In zijn laatste jaren groeide Leonardo Da Vinci's geloof in het christendom; hem inspiratie geven om de link tussen het oude en het nieuwe testament te schilderen; Sint Johannes de Doper.
Waar zinspeelde Da Vinci op?
Het schilderij is zowel licht als donker. Op de achtergrond is niet veel te zien. Dit laat alle focus op de hier geschilderde figuur; verondersteld in het centrum van twee contrasterende krachten te zijn. Sint-Jan wordt gezien als een pad van de duisternis naar het licht.
Da Vinci schildert zijn rechterhand als wijzend naar de lucht; zondaars naar de zaligheid leiden. Er is nog een structuur op de achtergrond die lijkt op een kruis, rond waar de vinger van Sint-Jan wijst. Het schilderij is een motief om degenen die verdwaald zijn te begeleiden op het ware pad van gerechtigheid.
De linkerhand van de heilige op het schilderij wijst naar zijn borst. Dit zou kunnen betekenen dat het hart, of liever het ware heil van de ziel, aan het kruis ligt; dat het bij God ligt. Er is echter gezegd dat het kruis op de achtergrond niet aanwezig was in het originele schilderij, maar dat het later is toegevoegd om het punt van de geniale schilder verder te illustreren.
Het feit dat Johannes zijn linkerhand op zijn borst heeft, toont zijn nederigheid en heilige natuur als heilige. Zijn glimlach kan op twee manieren worden geïnterpreteerd; het kan een verwelkomend gebaar zijn voor degenen die het licht willen accepteren, of het kan een soort waarschuwing zijn voor degenen die naar de duisternis gaan.
In dit schilderij vond Leonardo Da Vinci de perfecte balans tussen licht en duisternis; hij vond de plaats waar de waarheid het perverse ontmoet, en op die plaats besloot hij Johannes de Doper te plaatsen om mensen te helpen de juiste keuze te maken.
De stijl van Da Vinci
De meeste van zijn schilderijen zijn voorbijgegaan als oppervlakkig en betekenisloos. Net als Johannes de Doper zijn de ware boodschappen in Da Vinci's schilderijen verborgen achter wat wordt beschouwd als irrationele fysieke menselijke eigenschappen.
Hij schilderde in onduidelijke penseelstreken, maar zodra een kijker zijn verbeelding ontdoet van de verwachtingen die de werkelijkheid stelt, worden zijn schilderijen ineens heel duidelijk.
In Johannes de Doper zijn er afleidingen veroorzaakt door de figuur, zijn raadselachtige glimlach, de richting van zijn rechterhand en de algehele verlichting in de afbeelding, maar deze zijn allemaal logisch als ze vanuit een spiritueel oogpunt worden bekeken. Leonardo Da Vinci's Johannes de Doper wordt plotseling een gids op het pad van de zondaar naar verlossing.
Impact van het schilderij
Dit schilderij is, zoals eerder vermeld, niet van veel belang geweest voor critici. De meesten dachten zelfs dat het het werk was van Da Vinci's assistenten en niet van de schilder zelf, maar de Sint-Jan wijst met elke streek naar Leonardo.
Het is het minst bekende van zijn werken, en toch draagt het, net als al zijn andere schilderijen, nog steeds een belangrijke en diepgaande boodschap over menselijkheid, geloof en verlossing. Het schilderij doet veel meer dan alleen een boodschap sturen, het toont het gezicht van de ultieme boodschapper, en in zijn complexiteit dwingt Da Vinci's schilderij een toeschouwer tot nadenken.
Het is een schilderij dat de herinnering achtervolgt en smeekt om interesse. Johannes de Doper werd geschilderd in een tijd dat kunstenaars hun inspiratie haalden uit het onbekende. Het was een tijd van mysterie, en volgens Leonardo was het mysterie Sint-Jan; een figuur deels bedekt met licht en deels bedekt met duisternis - een figuur met een glimlach, de ene hand op zijn borst, de andere hand wijzend naar de lucht.
Het schilderij van Johannes de Doper is woensdag 9 november opnieuw te zien in het Louvre in Parijs. Dit komt nadat het een schoonmaakperiode van tien maanden heeft ondergaan in C2RMF, het nabijgelegen restauratie- en onderzoekscentrum voor musea in Frankrijk. Het schilderij is niet alleen aantrekkelijk, maar ook de mogelijkheid om details aan te geven; waardoor het een van de grootste kunstwerken aller tijden is.
